Hơn hai thập niên trước có một nhóm bạn hẹn nhau đến quán rượu sau khi nghe một hội thảo về sắp xếp cuộc sống chung cho phụ nữ lớn tuổi ở Hà Lan. Từ cảm hứng này họ quyết định thành lập cộng đồng của riêng mình.
“Chúng tôi không muốn kết thúc cuộc đời trong viện dưỡng lão”, bà Shirley Meredeen, một trong những phụ nữ có mặt tại quán rượu ngày hôm đó cho biết. Nhóm của bà thành lập Nhà ở chung cho Phụ nữ Lớn tuổi (OWCH) và từ đó sinh hoạt định kỳ.
Không gian New Ground Cohousing nhìn từ trên cao. Ảnh: Zhuanlan
Do những rào cản về chính sách đất đai tập thể cho người cao tuổi cùng hàng loạt khó khăn khác, phải mất 18 năm kế hoạch này mới trở thành hiện thực. New Ground Cohousing khai trương tháng 12/2016 tại High Barnet, phía bắc London, trở thành cộng đồng đầu tiên cho người lớn tuổi ở Anh.
Tại đây có 25 ngôi nhà theo phong cách Victoria cổ kính. Trong số này có 17 căn bán cho cá nhân, 8 căn cho thuê để bất cứ ai có nhu cầu đều bình đẳng. Khu vườn riêng tư và yên tĩnh hòa hợp với không gian xung quanh. Mỗi căn hộ đều có ban công hoặc sân thượng, hướng ra khu vườn. Kiến trúc thiết kế thân thiện với người già, xe lăn có thể dễ dàng đi qua, sử dụng vật liệu cách nhiệt để giảm dùng điều hòa.
Các nữ cư dân nữ ở độ tuổi từ ngoài 50 đến 90 đến từ nhiều thành phần khác nhau. Họ có căn hộ khép kín nhưng dùng chung phòng sinh hoạt, bếp, vườn và phòng giặt là. Họ cùng nhau uống cà phê vào buổi sáng, tập Thái Cực Quyền và yoga vào buổi chiều, nấu ăn chung hai tuần một lần và có nhiều cuộc gặp gỡ khác.
Cư dân có thể có bạn trai, nhưng thời gian cư trú của nam giới không quá 6 tuần. Nếu cả hai quyết định sống cùng nhau, họ phải rời khỏi cộng đồng.
Những cư dân tham gia vào quá trình xây dựng nhà cộng đồng. Ảnh: Zhuanlan
Ở tuổi 85, bà Rachel sống trong một căn hộ tiện nghi có phòng ngủ chính và hai phòng cho khách. Trước khi vào đây bà buôn bán đàn và là một nghệ sĩ đàn Cello.
Ngôi nhà chứa đầy bộ sưu tập cuộc sống của bà. Chiếc đồng hồ treo tường 175 tuổi, cây vĩ cầm do bà tự làm. Trên tường phòng khách đầy sách, còn tường phòng ngủ bao phủ bởi tranh.
“Con trai tôi sống ở California (Mỹ) rất xa, nhưng nó đến thăm tôi vào mùa hè, còn con gái và đứa cháu trai sống ở Cambridge nên đến đây thường xuyên. Tôi chọn căn hộ lớn này để chúng ở lại qua đêm”, bà cho hay.
Rachel gia nhập OWCH năm 2002, khi 61 tuổi, chồng qua đời, các con đã lớn. Lúc nhìn thấy tờ rơi, bà không biết “sống chung” nghĩa là gì. Sau khi tham dự một cuộc gặp mặt của OWCH, bà biết đây chính xác là những gì mình muốn: Sống một mình, có không gian riêng, có bạn bè vây quanh và gia đình dễ dàng đến thăm.
Ở đây họ có một khu vườn lớn. Mọi người không cắt cỏ để khu vườn bao phủ những bông cúc trắng mỏng manh. Họ có vườn rau trái, mùa hè đủ các loại rau quả.
“Không phải việc đặt một nhóm người xa lạ dưới cùng một mái nhà sẽ tạo ra cái gọi là cảm giác cộng đồng, mà bởi vì mọi người đều tham gia vào mọi thứ tạo ra cảm giác cộng đồng”, Hillary nói.
Những cư dân của New Ground Cohousing. Ảnh: Ảnh: Zhuanlan
Vài tuần trước, bà Judy, 72 tuổi bị gãy tay khi làm vườn. Kể từ đó, mỗi sáng người hàng xóm Charlotte 70 tuổi đến gõ cửa mỗi sáng với bánh sừng bò tươi. Mọi người cũng sẽ đến để xem bà Judy cần gì nữa.
Tại đây mỗi cụ bà đều có một “đối tác chăm sóc sức khỏe”, giống như Judy và Charlotte. “Nhưng chúng tôi không có mối quan hệ chăm sóc lẫn nhau, chúng tôi thực sự quan tâm đến nhau”, bà Charlotte nói.
“Điều này đã giảm bớt gánh nặng cho gia đình tôi”, bà Judy chia sẻ. “Khi tôi ốm đau, hàng xóm mang cho tôi sách và hoa, khiến tôi cảm thấy mọi chuyện rồi sẽ ổn. Ở một thành phố lớn như London hiếm có những mối quan hệ như thế này”, bà chia sẻ.
Cả Judy và Charlotte đều tham gia vào “Nhóm PR” và “Nhóm bảo trì tòa nhà”, để xử lý truyền thông, điều hành các hội thảo để giúp những người muốn xây dựng cộng đồng của riêng họ. “Đội bảo trì tòa nhà cũng rất bận rộn. Khi bạn bước vào đây, bạn sẽ thấy khuôn viên rất dễ thương và ngăn nắp. Để duy trì trạng thái này thực sự tốn nhiều công sức”, Charlotte nói.
Ngoài ra còn có các ủy ban và nhóm như ủy ban tài chính, ủy ban quản lý, nhóm làm vườn, nhóm nội trợ, mỗi người tham gia ít nhất một.
Mỗi thứ 7 tuần thứ hai hàng tháng họ sẽ tham gia “Hội nghị các vấn đề cộng đồng”, mọi người đề xuất tại cuộc họp và ít nhất 80% người dân phải đồng ý với đề xuất đó thì mới được thông qua. “Chúng tôi không đưa ra quyết định bằng lá phiếu và quyết định dựa trên sự đồng thuận để mọi người đều có tiếng nói”, Charlotte nói.
Nếu ai đó không đồng ý, họ có thể phủ quyết và đợi cuộc họp tiếp theo đưa ra một đề xuất thay thế hoặc sửa đổi. “Tất cả chúng tôi đều đã đến độ tuổi nhận ra rằng cách duy nhất để tiến về phía trước là thông qua đối thoại”, Charlotte nói thêm.
Khi sống ở đây, bà Vivian, 78 tuổi mời giáo viên yoga của mình đến dạy cho mọi người mỗi tuần trong suốt 6 năm qua. Mọi người cũng sẽ giới thiệu cho nhau những người làm vườn, thợ làm tóc, bác sĩ vật lý trị liệu đáng tin cậy và chia sẻ những thông điệp cuộc sống.
Vivian là một thư ký văn phòng trước khi nghỉ hưu. 9 năm trước bà mắc một căn bệnh hiểm nghèo và sau khi xuất viện không thể sống tự lập. Hai con trai đều có công việc, nên họ thay nhau đêm về chăm mẹ. Trong ngày, bạn bè của bà từ nhiều nơi đến hỗ trợ. Đó là lúc bà thực sự nhận ra ý nghĩa của việc sống một mình.
Sau khi khỏi bệnh, bà đã chuyển đến đây. Các con đến thăm mỗi cuối tuần. “Từ khi mẹ sống ở đây, tôi cảm thấy mình hơi dư thừa. Cuộc sống của mẹ rất phong phú và tôi không còn là trung tâm trong cuộc sống của bà nữa”, con trai của bà Vivian nói.
Cuộc sống chung cũng có nhiều thách thức, nhất là khi họ đều là những phụ nữ độc lập. “Trước đây tôi nghĩ mình là người bao dung, nhưng vào đây tôi học được mình cần phải bao dung hơn nữa”, bà Judy chia sẻ.
Bà Rachel cho biết có thể nhóm của bà là thế hệ phụ nữ độc lập đầu tiên. Thay vì phụ thuộc quá nhiều vào sự chăm sóc của một người đàn ông như trước, họ muốn tự chủ, tạo dựng cuộc sống của chính mình, tự lập cho chính mình. Bà tin xu hướng sống tập thể tuổi về già sẽ ngày càng lan rộng khắp thế giới.
“Vì vậy, điều rất quan trọng đối với thế hệ của chúng ta và các thế hệ sau là xây dựng một cộng đồng xung quanh chúng ta”, Rachel nói.
Xem thêm không gian sống của 26 cụ bà tại New Ground Cohousing, London:
